برگزاری سلسله «نشست‌های ترجمه از ترکی به فارسی» توسط موسسه یونس امره تهران ادامه دارد. ترجمه آثار ادبی به زبان‌های دیگر به عنوان یکی از عناصر مهم فرهنگ، دارای اهمیت بسیاری است. فعالیت‌های ترجمه علاوه بر اینکه وظیفه نوعی پل ارتباطی میان دو زبان، ملت و فرهنگ را برعهده دارد، همچنین سهمی توسعه ادبیات زبان مقصد دارد.

میهمان نشست‌های پیشین خانم مژده الفت نویسنده و مترجم، خانم مژگان دولت‌آبادی مترجم و آقای احمد پوری نویسنده و مترجم بودند و داستان ترجمه‌های خود را با شرکت‌کنندگان در میان گذاشته بودند. این بار نیز دکتر نصرالله صالحی، پژوهش‌های خود در رابطه با ترجمه‌های انجام‌شده از ترکی عثمانی به فارسی در دوره قاجار را تشریح نمود. این نشست نیز که در روز سه‌شنبه مورخ 4 اردیبهشت 1397 در سالن کنفرانس موسسه یونس امره تهران برگزار گردید، مورد استقبال علاقمندان قرار گرفت.

آقای تورقای شفق مدیر موسسه یونس امره تهران در ابتدای این نشست عنوان داشت: «در نشست‌های پیشین مترجمان دعوت‌شده به مراسم به بیان مشاهدات و تجربیات خود در مسیر ترجمه پرداخته بودند، اما میهمان این نشست آقای دکتر نصرالله صالحی علیرغم داشتن آثار ترجمه، به تشریح پژوهش‌های خود در زمینه‌های مترجمان دوره قاجار خواهند پرداخت. دکتر شفق ضمن اشاره به توجه پادشاهان و شاهزادگان قاجار به ترجمه با هدف انتقال فناور‌های پیشرفته روز اروپا به کشور خود عنوان نمود که اولین ترجمه انجام‌شده از زبان‌های خارجی، اثری با نام «حوادث‌نامه» بوده است که از زبان ترکی به فارسی ترجمه شده است. وی افزود: «رمان بینوایان ویکتور هوگو و همچنین اثر دکارت با نام «گفتار در روش» برای اولین بار از ترکی به فارسی ترجمه شده‌اند.»

در ادامه دکتر نصرالله صالحی، پژوهشگر، بطور خلاصه به پژوهش‌های خود درباره مترجمان دوره قاجار پرداخته و از محمدعارف اسپناقچی پاشازاده به عنوان مترجمی یاد کرد که در حال فراموشی است. صالحی ضمن اشاره به تاریخچه کهن فعالیت‌های ترجمه از زبان‌های خارجی به فارسی عنوان نمود که به عنوان مثال کلیله و دمنه ابتدائاً از هندی به پهلوی ترجمه شده، سپس از پهلوی به عربی ترجمه شده است. وی ضمن اشاره به اینکه در دوره اسلامی آثار ترجمه‌شده عموماً از عربی به فارسی بوده‌اند گفت: «تاکنون در خصوص ترجمه‌های انجام‌شده از زبان‌های دیگر به فارسی سخنان بسیاری گفته شده، اما اشاره چندانی به ترجمه‌های انجام‌شده از ترکی به فارسی نشده است. صالحی تصریح نمود، از آنجا که عثمانیان به نسبت ایرانی‌ها زودتر با اروپاییان ارتباط برقرار نمودند، فعالیت‌های ترجمه در استانبول زودتر از ایران آغاز گردید. در ایران نیز دارالترجمه توسط میرزا محمد حسن خان اعتمادالسلطنه تاسیس گردید که مورد اعتماد ناصرالدین شاه بود. در این دوره بیشتر ترجمه‌ها از فرانسوی، انگلیسی، آلمانی و روسی انجام می‌شدند، بعدها زبان‌های عربی و ترکی نیز به زبان‌های مذکور اضافه شدند.

از اوایل دوره قاجار، اهمیت خاصی به فعالیت‌های ترجمه از زبان‌های مختلف به فارسی داده شده و با آغاز دوره ناصرالدین شاه و تاسیس دارالفنون، اهمیت موضوع ترجمه دوچندان شده است. در همین راستا، «دارالترجمه خاصه همایونی» به ریاست میرزا محمد حسن خان اعتمادالسلطنه تاسیس گردیده و مترجمان در چارچوب این نهاد فعالیت‌های خود را آغاز نموده‌اند. یکی از زبان‌های مورد توجه در فعالیت‌های ترجمه، زبان ترکی عثمانی بوده است. میرزا محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، ضمن استخدام مترجمین کاربلد از ترکی عثمانی به فارسی، موجبات ترجمه برخی آثار به فارسی را فراهم نموده است.