Tahran Yunus Emre Enstitüsü, Havzay-ı Hüneri Edebî Yaratıcılık Merkezi iş birliği ile 3 Kasım 2016 tarihinde “Türk, Fars ve Arap Edebiyatında Maktel-i Hüseyin” adlı bir program düzenledi.

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Azmi Bilgin ile Kum Ayetallah Uzma Marashi Najafi Kütüphanesi araştırmacılarından Mohammad Esfandiyari’nin katıldığı bir panelde Türkiye’den Muharrem manzaralarını konu edinen bir fotoğraf sergisi de açıldı.

Panel öncesi konuşma yapan Tahran Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Yrd. Doç. Dr. Turgay Şafak, Hz. Hüseyin’in şehadetini konu alan eserler hem Türk, hem Fars hem de Arap Edebiyatlarında geniş bir yer tuttuğunu ifade ederek Müslümanların bu elim olaydan duyduğu acıyı ve hissettiği ıstırabın edebiyata da yansıdığını söyledi. 

Mohammad Esfandiyari, Arapça ve Farsça kaynaklarda geçen Maktel-i Hüseyinler üzerinde hazırladığı bibliyografyasından bahsederek çalışmada altı bin civarında eser tespit ettiğini ancak bunlar arasında 100 adetinin önemli olduğunu vurguladı.

İsfendiyari, sözlerini şöyle sürdürdü. “İran’da Safevîlerden meşrutiyet dönemine kadarki dönem çok yanlış bilgilerin verildiği tarihlerdir. Bu yanlışlıklar içinde mesela aşure günündeki hava durumu ile ilgili mantıksız ve abartılı bilgiler vardır. O günkü sıcaklığı 100 dereceye kadar götürenler olmuştur. Ayrıca İmam Hüseyin’in sahabelerinin sayısı konusunda da yanlış bilgiler verilmiştir. Günümüz kitaplarında bu yanlışlar tashih edilmiştir. Aşureyle ilgili Hicrî 13. yüzyıldan sonraki bakış açısı aşure ile geçmişteki bakış açıları çok farklıdır. Aşure ile ilgili duygusal bakış ve siyasi bakış söz konusudur. Duygusal bir bakış açısı aşurenin trajedi yönünü abartmaktadır. Siyasi bakış açısı da aşurenin hamasi yönünü abartmaktadır.” dedi.

İstanbul Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Azmi Bilgin ise “19. asırda Şii dünyasında Maktel-i Hüseyinlerin yazılışı azalırken Müslüman Sünniler arasında özellikle Osmanlı sahasında Maktel-i Hüseyinleri yazımı çoğalmıştır.” dedi. 

Bilgin, konuşmasını şöyle sürdürdü. “Mevlana, Yunus Emre ve Fuzuli gibi cihanşümul şairlerimizin bütün eserlerinin her çevrede okunduğunu biliyoruz. Bu onların yazdığı makteller için de geçerlidir. Özellikle Fuzuli’nin Hadikatü’s-Süeda’sının manzum kısımlarının meclislerde bestelenerek okunduğu biliniyor.”

Program panelden sonra, “Türkiye’den Muharrem Manzaraları” fotoğraf sergisinin açılışı ile son buldu. 30 adet fotoğrafın yer aldığı sergi, Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde özellikle İstanbul’da Hz. Hüseyin’in uğradığı zulüm ve elem hadisesinden dolayı duyulan üzüntüyü yansıtıyor.